Piyano konçertolarıyla ünlü olan, koleradan öldü denilse de öyle olmadığı anlaşılan homoseksüel ilişkisi anlaşılınca intihar ettiği rivayeti edilen çok ünlü ve dahi Rus besteci …
Pyotr İlyiç Çaykovski 7 Mayıs 1840 tarihinde o zamanlar Rusya İmparatorluğu’nun Vyatka eyaletinde bulunan günümüz Udmurtya’sında küçük bir şehir olan Votkinsk’te doğmuştur. Ukrayna vatandaşı olan babası İlya Petroviç Çaykovski, çeşitli Rus şehirlerinde fabrika yöneticisi olarak çalışmış olan bir devlet maden mühendisiydi. Büyükbabasının adı Pyotr Fyodoroviç Çayka’dır (sonradan adını Çaykovski olarak değiştirmiştir), Çayka geleneksel bir Ukrayna soyadıdır. Bestecinin annesi Aleksandra Andreyevna kısmen Fransız asıllıdır ve İlya’nın üç eşinden ikincisidir. Pyotr, babasının ikinci evliliğinden olan altı çocuğunun ikincisidir. Dört erkek kardeşi (Nikolay, İppolit, ve ikiz Anatoli ile Modest), ve Aleksandra adlı bir kızkardeşi vardır. Babasının ilk evliliğinden Zinayda adlı bir üvey kızkardeşi de bulunmaktadır. 1843 yılında Çaykovski için Fanny Dürbach adında bir Fransız mürebbiye tutmuşlardır. Fanny’nin çocuklara gösterdiği ilgi ve şefkatin bir yaşam öyküsü yazarı tarafından soğuk, mutsuz, uzak bir anne olarak tanımlanan annesi Aleksandra’nın açığını kapadığı söylenmektedir. Ancak diğer yazarlar Aleksandra’nın oğlunun üzerine titrediğini belirtmektedirler. Bu konuda çelişkili bilgiler bulunmaktadır. Çaykovski beş yaşında piyano dersi almaya başlamıştır. Üç yıl içinde öğretmeni kadar yetkin bir şekilde müzik okuyabilecek düzeye gelebilecek yetenekteydi. Anne ve babası müziğe karşı olan yeteneğini çok destekliyor ve özel hoca tutmanın yanı sıra bir org almış ve piyano çalışması konusunda şevk vermişlerdir. Ancak ailesinin müzik yeteneği karşısındaki ilgileri kısa zamanda körelmiştir. 1850 yılında aile Çaykovski’yi Sankt Petersburg’ta bulunan İmparatorluk Hukuk Okuluna göndermeye karar vermiştir. Bu okul daha çok küçük soylu ve seçkin tabakanın çocuklarına hitap ediyor ve öğrencilerini devlet memuru kariyerine hazırlamaktaydı. Okula giriş yaşı 12 olduğu için Çaykovski evinden 1.300 km. uzakta okulun hazırlık sınıfında iki yıl geçirmek zorunda kalmıştır. Bu iki yıl geçtikten sonra Çaykovski yedi yıllık öğrenim almak üzere İmparatorluk Hukuk Okuluna geçmiştir. 14 yaşındayken çok bağlı olduğu annesini kaybetmiş ve bu daha sonra eserlerinde bile kendisini gösterecek olan depresif yanının gelişmesine katkıda bulunmuştur.19 yaşında eğitimini tamamlayarak devlet memuru olmuştur. 21 yaşındayken Sonradan Petersburg Konservatuvarı’na dönüşecek yeni bir müzik okuluna kaydolmuştur. 1865 yılında mezun olmuş ve Moskova Konservatuvarı’nda müzik öğretmenliğine başlamıştır. Bu kurumda çalıştığı 11 yıl boyunca birçok büyük eser yaratan Çaykovski, ilk defa Alınyazısı adlı senfonik şiirde kendi bestecilik üslubunu ortaya koymuştur. Bu üslup tutku ve özlem dolu, küçük şarkıları yeğleyen bir üsluptur. Eşcinsel eğiliminin dedikodulara yol açmasını önlemek için 1877 yılında konservatuvardan bir öğrencisi ile evlenmiştir. Fakat Çaykovski’nin bu evliliği çok başarısız olmuş ve intihar girişiminde bulunmasına yol açmıştır. Dokuz hafta sonra eşini ve Moskova’yı terk etmiş ancak boşanamamıştır. 1878 yılında varlıklı bir müziksever olan Nadezhda von Meck ile tanışmıştır. 11 çocuklu bu genç kadın Çaykovski’yi maddi olarak desteklemiş ancak ilişkileri sadece mektuplaşma yoluyla sürmüş, von Meck’in isteğiyle birbirlerinin yüzünü hiç görmemişlerdir. Aldığı maddi destek sayesinde Çaykovski öğretmenlikten ayrılıp kendisini bestelerine vermiştir. 1878 – 1885 yıllarını Avrupa-Rusya arasında gidip gelerek geçiren besteci, gittiği ülkelerde orkestralar yönetmiştir. 1891 yılında ise Amerika Birleşik Devletler ‘ye giderek kendi eserlerinden oluşan dinletiler gerçekleştirmiştir. Çaykovski, 1875 yılında ilk kez seslendirilen 1. Piyano Konçertosu ve 1876 yılında sahnelenen Kuğu Gölü balesi ile büyük başarı kazanmıştır. En başarılı operası olan Eugene Onegin ‘i 1879 yılında tamamlamış; 1880 yılında 1812 Yılı Uvertürü ‘nü yazmıştır. 1881 yılında ilk kez seslendirilen Keman Konçertosu zamanla keman dağarcığının en gözde eserlerinden birisi olmuştur. 5. Senfoni 1888 yılındaki ilk seslendirilişinden itibaren büyük başarı kazanmış 1889 yılında Uyuyan Güzel balesini sahnelenmiş; 1890 yılında yazdığı Maça Kızı, o yıl Çarlık Operaevi’nde sahnelenmiştir. Sanatının doruğuna çıktığı sırada Nadezhda von Meck onu parasal olarak desteklemeyi ve mektuplaşmayı kesmiştir. Ancak Çaykovski beste çalışmalarını sürdürmüş ve 1892 yılında Rusya’da bir turne gezisine çıkmıştır. Moskova yakınlarında bir ev alarak burada 6.Senfoni ’yi bestelemiş, Fındıkkıran balesini yazmaya başlamıştır. 6 Kasım1893 tarihinde kolera salgını sırasında kaynatılmamış bir bardak su içmesi sonucu yatağa düşerek Petersburg’da ölmüştür. 53 yaşında ani ölümüne kolera salgınının sebep olduğunu söylense de bazı kaynaklar bunun intihar olduğunu ileri sürmüştür. Çaykovski, Rus müziğinin, Batı etkisinde Doğu renklerini bütün zarafet ve inceliğiyle belirtebilmiş ender sanatçılardan biridir. Bununla birlikte bestekarlıkta Alman ekolünü takip etmiş ve bu yüzden yurdunun milli kaynaklarına tamamen eğilmemiş olması zaman zaman eleştirilmiştir. Orkestra eserlerinde çok parlak buluşları, derin ve içli bir ruhun yankısı olan melodileri ona sanat tarihinde seçkin bir yer sağlamıştır. Dünya üzerinde konser izleyicileri arasında çok popüler olmasına rağmen Çaykovski zaman zaman eleştirmenler, müzisyenler ve besteciler tarafından sert eleştirilere maruz kalmıştır. Ancak günümüzde önemli bir besteci olduğu konusunda artık bir şüphe kalmamıştır. 20. yüzyılın başında ve ortalarında batılı eleştirmenler Çaykovski’nin müziğini bayağı bulmuşlar ve gerisinde bir düşüncenin yatmadığını öne sürmüşlerdir. Ancak bu küçümseme zamanla ortadan kaybolmuştur.
ESERLERİ: 6 senfoni , Romeo Juliet , Francesca da Rimini , Hamlet , İtalyan Kapriçyosu , Yevgeniy Onyegin, Piko, Dama, Ormanda Uyuyan Güzel, Fındıkkıran, Kuğu Gölü, Maça Kızı.
